Jezioro Tałty (Talter Gewässer) jest południowym przedłużeniem rynny Jeziora Ryńskiego, rozpoczynającym się na północy od tzw. Ryńskiej Bramki, czyli wąskiej cieśniny, utworzonej przez wąski cypel, zwany Pazdurem, wrzynający się w rynnę jeziorną od zachodu.

Jezioro obejmuje powierzchnię 11,6 km2 i rozciąga się na długości 12,5 km, przy największej szerokości 1,8 km w okolicy ujścia Kanału Tałckiego. Przeciętna głębokość jeziora wynosi około 14 m, ale w okolicach wsi Skorupki znajduje się głębia, sięgająca 50, 8 m. W średniowieczu jezioro Tałty nosiło wywodzącą się z języka pruskiego nazwę – Dobegast. Nazwa Tałty też jest pochodzenia staropruskiego. Brzegi tego rynnowego jeziora są przeważnie wysokie, z rozległym wypłaszczeniem po wschodniej stronie, w okolicach ujścia Kanału Tałckiego.

Na północy, u wschodniego brzegu, znajduje się wąska, zarastająca zatoka Skanał, natomiast po drugiej, zachodniej stronie jeziora, wbija się w brzeg ukośnie zatoka Jora, na której wysokim brzegu leży wieś Jora Wielka, która ze staropruskiego lauksu i dawnej osady rybackiej przekształciła się obecnie w wieś letniskową z licznymi przystaniami. Na skraju wsi, na zalesionym wzgórzu nad jeziorem, kryjącym stary cmentarzyk wiejski, znajduje się romantyczny grób Romana Polkowskiego (1938 – 1982) – żeglarza i publicysty, kierownika giżyckiego oddziału tygodnika „Krajobrazy”, wielkiego miłośnika tych stron i autora wielu publikacji o Wielkich Jeziorach Mazurskich.

Pastelowego anioła mazurskiego, który strzeże polnego kamienia nagrobnego i prostego, drewnianego krzyża, namalowała na desce Elżbieta Karaszkiewicz, która ma we wsi galerię swoich prac plastycznych. Po drugiej stronie jeziora, wzdłuż wschodniego, niskiego brzegu, rozciąga się wieś Skorupki, która również przekształciła się już w osadę letniskową. Na południe od Skorupek jezioro Tałty osiąga swoją największą głębokość i szerokość. U wschodniego brzegu uchodzi tutaj do jeziora Kanał Tałcki, łączący Tałty z jeziorami północnej części szlaku żeglownego Wielkich Jezior Mazurskich.

Od Kanału Tałckiego jezioro zwęża się stopniowo. Na zachodnim brzegu znajduje się wieś Stare Sady, gdzie zlokalizowany jest cały kompleks hoteli i przystani. Natomiast na wschodnim brzegu rozciąga się wieś Tałty, której stara zabudowa również uległa turystycznym przekształceniom.

Na południe od wsi znajduje się Półwysep i Zatoka Modliszek – jak sama nazwa wskazuje, można tutaj spotkać owe charakterystyczne owady. Za półwyspem Olszowy Róg (zachodni brzeg) jezioro zwęża się znacznie – jego szerokość ma tutaj około 400 m – i niczym rzeka wiedzie do samych Mikołajek. Z morenowych wzgórz na zachodnim brzegu wyrasta niezbyt ładna, masywna bryła Hotelu „Gołębiewski”, zaś nad samą wodą znajduje się hotelowa przystań. Oba brzegi jeziora spina most kolejowy w Mikołajkach, a jezioro kończy się umownie przy mikołajskim moście drogowym.

Jezioro Tałty leży na rozgałęzieniu szlaku żeglownego Wielkich Jezior Mazurskich. Przez jego południową część (około ośmiu kilometrów) pływają statki Żeglugi Mazurskiej, realizujące regularne rejsy między Mikołajkami i Giżyckiem. Natomiast całe jezioro Tałty przepływają statki ŻM, podążające z Mikołajek do Rynu.