W międzywojennym przewodniku po Mazurach Pruskich, autorstwa Mieczysława Orłowicza, możemy wyczytać, iż Węgorzewo wzięło swoją nazwę od wielkiej ilości węgorzy, wyławianych z rzeki Węgorapy przy śluzie zamkowej. W dawnej, niemieckiej nazwie rzeki i położonego nad nią miasta (Angerapp, Angerburg) występuje rdzeń staropruski – w pokrewnym narzeczom pruskim języku litewskim słowo ungurys oznacza węgorza, zaś uppa to rzeka. Inna wersja pochodzenia nazwy miasta wywodzona jest od legendarnego grodziska Galindów, zwanego Angetete, które według średniowiecznej kroniki Piotra z Dusburga zdobyte zostało przez Krzyżaków w 1256 r.

Najważniejszym zabytkiem historycznym Węgorzewa jest zamek, położony nad Węgorapą w samym centrum miasta. Po sekularyzacji zakonu zamek stanowił siedzibę książęcych starostów, którzy najczęściej wywodzili się z rodu sztynorckich Lehndorffów. W roku 1734 i 1736, gościem węgorzewskiego zamku był król Stanisław Leszczyński, szukający w Prusach schronienia po klęskach w Polsce. Późniejszy książę Lotaryngii i Baru, które objął w posiadanie jako teść króla Francji i gdzie dał się poznać jako wielki przyjaciel i mecenas francuskich encyklopedystów, nie omieszkał odwiedzić wybitnego węgorzewskiego przyrodnika i geologa – Jerzego Andrzeja Helwinga (1666 – 1748). Zwiedził jego ogród botaniczny i wsparł uczonego, nabywając kolekcję rzadkich minerałów. Helwing był odkrywcą przeszło 408 gatunków roślin, które nazwał i skatalogował. Sława „węgorzewskiego Piliniusza” dotarła aż do Japonii, gdzie jedną z roślin nazwano jego imieniem. Jego imię nosi również rozległy park, położony malowniczo nad brzegiem Węgorapy w centrum Węgorzewa.

Leżące u północnego krańca szlaku Wielkich Jezior Mazurskich Węgorzewo jest oddalone od jeziora Mamry i tutejsza przystań Żeglugi Mazurskiej ulokowana jest nad wypływającą z Mamr rzeką – Węgorapą. Warto przejść się promenadą wzdłuż jej nurtu, od przystani Żeglugi Mazurskiej do zatoczki przy zamku – wody Węgorapy są tutaj spiętrzone jazem, pozostałością dawnej tamy zamkowego młyna. Dalej rzeka meandruje przez centrum miasta, a później okala je od północy. Oprócz odbudowanego ze zniszczeń wojennych zamku, zachowało się w mieście kilka zabytkowych budynków. Opodal dawnego Nowego Rynku, zwanego obecnie Placem Wolności, przy skrzyżowaniu ul. Zamkowej z ul. Sienkiewicza stoi fantazyjna kamienica, pobudowana u schyłku XIX stulecia w tzw. stylu mauretańskim. Na wyrastającym za nią wzgórzu wznosi się XVII-wieczny kościół. Nad wejściem umieszczone są herby kościelnych dobroczyńców – zu Dohnów i von Kreytzenów, którzy będąc tutejszymi starostami przyczynili się do powstania budowli. W ściany nawy węgorzewskiego kościoła wmurowane są trzy XVII-wieczne płyty nagrobne z epitafiami: szambelana pruskiego dworu książęcego, pułkownika dragonów – Johanna Georga von Auera oraz węgorzewskich pastorów – Uriela Bertrama i Andreasa Helwinga.

Przy okazji zwiedzania centrum Węgorzewa trzeba koniecznie odwiedzić zlokalizowane w głębi zachodniej pierzei Placu Wolności – Muzeum Kultury Ludowej, posiadające bogate zbiory etnograficzne i historyczne, obejmujące zarówno mazurską, jak i powojenną, osadniczą spuściznę kulturową. Przy muzeum mieści się niewielki skansen starych budowli mazurskich. Działają w nich pracownie artystycznego rękodzieła, gdzie można spróbować swoich sił w tkactwie lub garncarstwie. Muzeum jest głównym organizatorem odbywającego się corocznie w lipcu Międzynarodowego Jarmarku Folkloru, który jest największym wydarzeniem kulturalnym Węgorzewa.

Z centrum warto powędrować ul. Zamkową ku jej wylotowi z miasta w kierunku Kętrzyna. Po prawej stronie przed mostem na Kanale Młyńskim, spinającym otaczającą miasto pętlę Węgorapy, zlokalizowana jest ciekawa, neogotycka „willa brandenburska” z 1901 r., będąca fragmentem dawnego kompleksu zakładu wychowawczego dla „upadłych dziewcząt”. Dalej, za rozciągającym się po prawej stronie ulicy parkiem, wyłaniają się zabudowania węgorzewskiego dworca kolejowego. Niegdyś Węgorzewo było ważnym węzłem kolejowym, gdzie rozgałęziały się połączenia z Kętrzynem, Giżyckiem, Gołdapią, Insterburgiem (obecnie rosyjski Czerniachowsk) i Gerdauen (obecnie rosyjski Żeleznodorożnyj). Z tych linii pozostało dziś jedynie połączenie z Kętrzynem – resztę torowisk rozebrano. W zabudowaniach dworcowych mieści się Muzeum Tradycji Kolejowej, które latem organizuje atrakcyjne przejazdy turystyczne do Kętrzyna – z okien pociągu widać jezioro Mamry, trasa przecina Kanał Mazurski i biegnie przez teren Kwatery Głównej Wojsk Lądowych (OKH) w Mamerkach oraz Kwatery Hilera w Gierłoży. Przez Węgorzewo przebiega też międzynarodowy szlak rowerowy – Green Velo.

Atrakcyjne są również spacery do tzw. kalskiego muru – czworobocznego, ceglanego słupa o trzymetrowej wysokości, opatrzonego inskrypcjami w języku polskim, niemieckim, litewskim i po łacinie – za pomocą którego w XVIII stuleciu upamiętniono tragiczną śmierć dwóch młodych par, według legendy pokaranych przez diabła za rozpustę, oraz na tzw. Saksońskie Wzgórze – cmentarz z I wojny światowej, będący jednocześnie dogodnym punktem widokowym na Półwysep Kal i jezioro Święcajty.

PRZYSTAŃ WĘGORZEWO

Bulwar Loir et Cher 2, 11-600 Węgorzewo
tel./fax. 87 428 25 78
e-mail: portwegorzewo@zeglugamazurska.com.pl

Dyspozytor Przystani – Karolina Wojkowska
kom. 793 189 303

Cennik biletów na rejsy statkami „Żeglugi Mazurskiej” z przystani w Węgorzewie

Sezon turystyczny 2024

TRASA	Czas rejsu		Cena biletu w zł
	od godz.	do godz.	Normalny	Ulgowy
WĘGORZEWO, Bulwar Loir et Cher 2, tel. 793 189 303
Węgorzewo – Wyspa Upałty (j. Mamry) – Węgorzewo	13.00	14.30	50	35
Węgorzewo – j. Mamry – Węgorzewo	14.35	15.25	35	25
Węgorzewo – Giżycko	15.30	18.00	100	75

MPR – Miejsce Przyjazne Rowerzystom
Z przyjemnością informujemy, że przystań Żeglugi Mazurskiej w Węgorzewie posiada rekomendację MPR – Miejsca Przyjaznego Rowerzystom na Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo.
Oznacza to, że przeszliśmy pozytywnie procedurę weryfikacji, przeprowadzoną przez audytorów szlaku Green Velo. Sprawdzani byliśmy pod kątem kryteriów „przyjazności dla rowerzystów”, a w naszej ofercie znajdziecie usługi dedykowane turystom rowerowym.
Zapraszamy serdecznie do skorzystania z naszej oferty i jednocześnie do odwiedzenia Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo. Więcej o szlaku przeczytać można na stronie internetowej www.greenvelo.pl